Bilgi edinme başvurusu, başvurulan kurum ve kuruluşların ellerinde bulunan veya görevleri gereği bulunması gereken bilgi veya belgelere ilişkin olmalıdır. Bu ifadede yer alan bilgi ve belgenin ne olduğu çok önemli olup, her iki kavram da kanunda açıklanmıştır. Kanunun üçüncü maddesinin (c ) ve (d) bendinde yapılan tanımlar şu şekildedir:
Bilgi : Kurum ve kuruluşların sahip oldukları kayıtlarda yer alan bu kanun kapsamındaki her türlü veri.
Belge : Kurum ve kuruluşların sahip oldukları bu kanun kapsamındaki yazılı, basılı veya çoğaltılmış dosya, evrak, kitap, dergi, broşür, etüt, mektup, program, talimat, kroki, plân, film, fotoğraf, teyp ve video kaseti, harita, elektronik ortamda kaydedilen her türlü bilgi, haber ve veri taşıyıcıları."
Yukarıda yer alan bilgi ve belgenin tanımlarında da görüleceği üzere kamu kurumlarının ellerinde bulunan veya görevleri gereği bulunması gereken her türlü bu kapsamda ilgili kurumlardan istenebilecektir. İstenebilecek bilgi ve belgelere ilişkin örnekler aşağıda yer almaktadır.
1- KPSS soruları talep edilebilecek: ÖSYM tarafından sadece ÖSS soruları kamuoyuna açıklanmaktadır. Ancak, tüm kamu personelinin girdiği KPDS, memur olmak isteyen adayların girdiği KPSS, üniversite akademik personelinin girdiği ÜDS, yine yüksek lisans ve doktora programlarına girişlerde aranan LES gibi onlarca sınavda ÖSYM tarafından yapılmaktadır. Bu sınav soruları ÖSYM, tarafından açıklanmamasına rağmen piyasada sadece bu sınav sorularından oluşan onlarca kitap bulunmaktadır. İşte Bilgi Edinme Hakkı Kanunu ile bu soru ve cevaplar ÖSYM'den istenebilecek.
2- Boş kadro olup olmadığı sorgulanabilecek: Kamu personeline ilişkin istatistiki veriler sır olarak bilinir. Bu nedenle Türkiye'de halihazırda kaç kişinin maaş aldığı, ücret dilimlerine göre kamu personeli sayısı, bir kurumda istenen unvanda boş kadro olup olmadığı bilinmemektedir. Örneğin istifa sonrası dönüş yoluyla eski memuriyet kadrosuna dönmek isteyen bir kişinin atanacağı unvanda boş kadro olup olmadığını öğrenmesi 23.04.2004 tarihi itibariyle mümkün değildir. Ancak, bugün itibariyle bu mümkündür. Yine bilimsel araştırmalarda bulunmak isteyen akademik personelin kamu kurumlarından alamadıkları bilgiler de bu Kanun çerçevesinde istenebilecek.
3- Bakanlara verilen bilgi notları istenebilecek: Kamu kurumlarının bilgilendirici mahiyette hazırladıkları ve bakanlara verilen bilgi notları, teklif ve tavsiyeler dahi eğer aksi kararlaştırılmamış ise bilgi edinme kapsamındadır.
4- Danıştay ve Yargıtay kararları istenebilecek: Bilimsel, kültürel, istatistik, teknik, tıbbi, mali, hukuki ve benzeri uzmanlık alanlarında yasal olarak görüş verme yükümlülüğü bulunan kişi, birim ya da kurumların görüşleri, kurum ve kuruluşların alacakları kararlara esas teşkil etmesi kaydıyla bilgi edinme istemlerine açıktır. Yönetmeliğin 37'nci maddesinde yer alan bu hükme göre konusu veya tarih sayısı açık olarak belirtilmek kaydıyla Danıştay, Yargıtay, Sayıştay kararları, YÖK kararları, Devlet Personel Başkanlığı Görüşleri, Maliye Bakanlığı görüşleri, Devlet İstatistik Enstitüsü'nün derlediği istatistiki bilgiler ve diğer kamu kurumlarınca verilen teknik, tıbbi, bilimsel ve kültürel görüşler istenebilecektir.
5- Yargı denetimi dışında kalan işlemlere ilişkin bilgi istenebilecek: Kanunun 15'inci maddesi gereğince yargı denetimine açık olmayan örneğin Yüksek Askeri Şûrâ kararlarından kişinin çalışma hayatını ve mesleki onurunu etkileyecek nitelikte olanlar, istenebilecektir.
6- Sivil ve askeri istihbarata ilişkin bilgilerin bir kısmı istenebilecek: Kanunun 18'inci maddesi gereğince sivil ve askerî istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır. Ancak, bu bilgi ve belgeler kişilerin çalışma hayatını ve meslek onurunu etkileyecek nitelikte ise, istihbarata ilişkin bilgi ve belgeler bilgi edinme hakkı kapsamı içindedir. Buna göre, güvenlik soruşturması sonucu hangi nedenden dolayı olumsuz çıktığı açıklanmayan ama göreve alınmayan veya görevine son verilen kişiler kanun çerçevesinde bu bilgileri isteyebileceklerdir. |
|
|
